Thế nào là nhóm liên kết gen? Liên kết gen và hoán vị gen
Sau khi đã trải qua quá trình giảm phân những tế bào trong cơ thể sẽ sản sinh nhiều biến dị tổ hợp mới. Những alen được sinh ra sẽ mang những đặc tính tốt hơn. Chính vì thế đã xuất hiện liên kết gen. Vậy thế nào là nhóm liên kết gen?
Thế nào là nhóm liên kết gen?
Câu hỏi “Thế nào là nhóm liên kết gen?” được nhiều những bạn trẻ ham mê khám phá sinh học đặt ra. Nói đơn giản chúng là nhóm các gen không alen cùng nằm trên một nhiễm sắc thể phân ly cùng nhau ở quá trình phân bào.
Có thể hiểu rằng, trong quá trình phân bào những gen không alen nằm cùng trên một nhiễm sắc thể phân ly cùng nhau để tạo thành nhóm gen liên kết. Khi ấy số nhóm tính trạng di truyền sẽ có những liên kết tương ứng số nhóm gen liên kết. Hiện tại ở mỗi loài số nhóm gen liên kết bằng số NST trong đơn bội của loài đó.
Liên kết gen
Chắc chắn qua câu trả lời trên, mọi người sẽ càng cảm thấy tò mò những vấn đề xoay quanh liên kết gen. Ngay sau đây sẽ đi sâu vào tìm hiểu nội dung này.
Liên kết gen xuất hiện từ đâu?
Liên kết gen xuất hiện lần đầu tiên trong thí nghiệm của Moocgan. Ông đã thực hiện lai tạo ở ruồi giấm.
- Ông đã cho lai 2 dòng ruồi giấm thân xám thuần chủng. Chúng có cánh dài, thân đen, cánh cụt. Những F1 đem đi thí nghiệm toàn là loại ruồi thân xám có cánh dài.
- Khi lại phân tích ruồi đực F1 đã thu được thế hệ sau phân li theo tỷ lệ 1 thân xám, cánh dài/ 1 thân đen, cánh cụt.
Qua thí nghiệm có thể thấy, thân xám, cánh dài hay thân đen và cánh cụt đều xuất hiện luôn luôn. Chúng có sự di truyền một cách đồng thời với nhau. Hiện tượng này đã được giải thích là liên kết gen tính trạng. Chúng cùng trên NST nhưng được phân ly về giao tử để cùng được tổ hợp sau quá trình thụ tinh.
Đặc điểm của liên kết gen
Các gen nằm trên cùng 1 NST sẽ luôn di truyền cùng với nhau nên được gọi là nhóm liên kết gen. Thông thường số lượng nhóm liên kết ở loài thường sẽ bằng số lượng NST trong bộ NSt đơn bội.
Di truyền liên kết này là tình trạng một nhóm nhưng tính trạng di truyền cùng với nhau. Chúng được quy định bởi các gen ở cùng một NST đã phân ly ở quá trình phân bào. Di truyền cũng đã hạn chế những biến dị tổ hợp xảy ra. Ngoài ra, di truyền liên kết cũng đảm bảo sự di truyền bền vững ở từng nhóm tính trạng. Chúng được quy định bởi nhiều gen trên một NST. Vì thế nên trong chọn giống người ta đã chọn được tính trạng tốt kết hợp với nhau.
Hoán vị gen
Nhiều người thường nhầm lẫn giữa hoán vị gen và liên kết gen.
Hoán vị gen xuất hiện ở đâu?
Một thí nghiệm được thực hiện bởi Moocgan khi cho lai ruồi giấm. Ông đã thực hiện lai con cái thân xám, cánh dài với con đực thân đen, cánh cụt. Kết quả cho ra đời F1 100% thân xám và cánh dài.
Tiếp đấy, Moocgan lấy con F1 đó lai cùng với con đực thân đen có cánh cụt. Sau thí nghiệm đã thu được thế hệ tiếp theo như sau: 965 thân xám – cánh dài, 944 thân đen – cánh cụt, 206 thân xám – cánh cụt và 185 thân đen – cánh dài.
Qua thí nghiệm có thể thấy đem lai phân tích cho thấy ruồi đực và ruồi cái có sự khác nhau. Từ kết quả cũng cho thấy hiện tượng liên kết gen và phân ly độc lập của Menđen.
Đặc điểm của hoán vị gen
Từ thí nghiệm có thể thấy được cơ sở tế bào học trong hoán vị gen. Khi đó đã tạo ra gen quy định hình dạng cánh cũng như màu sắc thân khi cùng 1 NST. Qua quá trình giảm phân chúng đi cùng nhau nên tạo ra đời con giống bố hoặc giống mẹ.
Có trường hợp ở một số tế bào cơ thể khi giảm phân đã đổi chéo giữa các NST tương đồng. Khi ấy chúng tiếp hợp khiến cho đổi vị trí gen nên đã xuất hiện tổ hợp gen mới. Khi đó sẽ gọi đấy là hiện tượng hoán vị gen.
Mọi người có khả năng tính được tần số hoán vị gen bởi tỉ lệ phần trăm cá thể có kiểu hình thái tổ hợp. Nó sẽ được tính trên tổng số cá thể có ở đời con. Đặc biệt tầm số hoán vị gen sẽ chỉ nhỏ hơn hoặc bằng 50%.
Ý nghĩa hiện tượng liên kết gen và hoán vị gen
Nhờ thí nghiệm của Moocgan đã có những đóng góp lớn cho sinh học. Chúng có những ý nghĩa nhất định đối với từng vấn đề.
Hiện tượng liên kết gen
- Duy trì được tính ổn định loài.
- Có được nhiều gen tốt tập hợp và lưu trữ lại trên một NST.
- Nhằm đảm bảo sự di truyền một cách bền vững ở nhóm gen quý. Từ đó đem đến nhiều ý nghĩa khi chọn giống.
Hiện tượng hoán vị gen
- Tạo ra nguồn biến dị tổ hợp cũng chính là nguyên liệu để tiến hóa và chọn giống.
- Gen quý lại có cơ hội được tổ hợp trong một gen.
- Khoảng cách tương đối của các gen trên NST được thiết lập. Khi ấy đơn vị đo khoảng cách sẽ tính bằng 1% tần số hoán vị gen.
- Tạo ra bản đồ gen giúp dự đoán được tần số tổ hợp gen mới của phép lai. Mang ý nghĩa to lớn cho nghiên cứu khoa học và chọn giống. Nhờ đó giảm thiểu được thời gian chọn đôi giao phối.
Qua bài viết bạn đọc chắc hẳn đã hiểu: “Thế nào là nhóm liên kết gen?”. Có thể thấy những thí nghiệm về nhóm gen đã phân tích cho con người thấy điều kỳ diệu ở di truyền và biến dị. Chính những phát hiện đã tạo được tiền đề để sinh học phát triển rực rỡ như ngày nay.
||Kiến thức bổ ích khác: