Cách Phân Biệt Ẩn Dụ Và Hoán Dụ Dễ Dàng | Giống & Khác Nhau
Phân biệt ẩn dụ và hoán dụ trong môn Văn là điều không hề dễ dàng gì. Rất nhiều người khi phân tích các tác phẩm văn học đã nhầm lẫn giữa hai biện pháp tu từ này. Bài viết này chúng tôi sẽ giới thiệu cho các bạn cách phân biệt chúng dễ dàng nhất.
Phép ẩn dụ
Ẩn dụ là gì?
Ẩn dụ là một biện pháp tu từ mà ở đó có các sự vật, hiện tượng được nhắn đến thông qua việc gọi tên sự vật, hiện tượng khác mà ở đó chúng có những nét tương đối giống nhau. Việc sử dụng biện pháp ẩn dụ nhằm mục đích chính là tăng khả năng khơi gợi hình, gợi cảm.
Ẩn dụ là một hình thức khá phổ biến trong tiếng Việt. Nó có nhiều dạng và nhiều chức năng khác nhau. Phép ẩn dụ có thể được sử dụng cùng với các biện pháp tu từ khác như so sánh, nhân hoá, … để giúp tác giả nâng cao hiệu quả biểu đạt.
Các hình thức của biện pháp ẩn dụ
- Ẩn dụ hình thức: Ẩn dụ hình thức được hiểu như sau: Người hành văn sẽ dựa vào các đặc điểm tương đồng hoặc các điểm giống nhau giữa các sự vật hiện tượng về hình thức để nói dấu đi một phần nghĩa. Ví dụ qua câu thơ sau: “Về thăm nhà Bác làng sen – Có hàng râm bụt thắp lên lửa hồng” Trong hai câu thơ này, tác giả đã sử dụng phép ẩn dụ hình thức bằng cách sử dụng từ “thắp” để ám chỉ “nở hoa” (hoa râm bụt đang nở).
- Ẩn dụ cách thức: Đây là hình thức đặt ra vấn đề theo nhiều cách khác nhau, làm cho người nói có thể diễn đạt hàm ý vào câu. Ví dụ: “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” thì “Kẻ trồng cây” chính là hình ảnh ẩn dụ để ám chỉ người lao động đã tạo ra giá trị bằng chính sức lao động của mình.
- Ẩn dụ phẩm chất: Biện pháp ẩn dụ này là cách dùng các đặc tính, phẩm chất tương đồng của một sự vật, hiện tượng này đi cùng với một sự vật hiện tượng khác. Hay nói cách khác, ẩn dụ phẩm chất chính là dựa vào sự tương đồng về phẩm chất giữa một sự vật, hiện tượng này với một sự vật, hiện tượng khác. Ví dụ: “Mẹ tôi mái tóc bạc, mẹ tôi lưng đã còng…” Thay vì nói chính xác ra tuổi của người mẹ đã già, tác giả đã sử dụng phép ẩn dụ phẩm chất bằng cách dùng cụm từ mái tóc bạc và lưng đã còng.
- Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác: Là hình thức tu từ dựa trên những đặc tính riêng biệt của một sự vật nhất định được nhận biết đến bằng một giác quan, tuy nhiên lại được miêu tả bằng câu từ cho các giác quan khác. Nói cách khác thì ẩn dụ chuyển đổi cảm giác chính là dựa trên sự giống nhau về cảm giác đối với các sự vật hiện tượng. Chuyển đổi từ hình thái cảm giác này sang một hình thái cảm giác khác. Ví dụ: “Trời hôm nay nắng giòn tan”. Đây là câu nói đã sử dụng biện pháp ẩn dụ chuyển đổi cảm giác. Mục đích là miêu tả cảm giác nắng gắt có thể làm khô mọi vật. Tức là sử dụng giác quan là thị giác để cảm nhận về ánh nắng, nhưng khi miêu tả lại sử dụng cụm từ “giòn tan” được dùng để miêu tả vị giác.
Hoán dụ
Hoán dụ là gì?
Hoán dụ là gọi tên một hiện tượng, sự vật, khái niệm này bằng tên hiện tượng, sự vật, khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó, nhằm mục đích tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
Ví dụ: “Áo nâu liền với áo xanh – Nông thôn cùng với thành thị đứng lên”.
Trong câu thơ trên thì áo nâu với áo xanh để chỉ 2 loại người là nông dân và công nhân.
Các kiểu hoán dụ
- Lấy cái cụ thể để gọi cho cái trừu tượng: Là kiểu hoán dụ sử dụng các từ ngữ đơn lẻ, những cái riêng để liên tưởng đến cái chung và cái trừu tượng.
- Lấy một bộ phận để gọi cho cái toàn thể: Là cách hoán dụ để nói về một bộ phận ở trên cơ thể người, động vật nhằm liên tưởng đến một hành động nào đó.
- Lấy vật chứa đựng để gọi cho vật bị chứa đựng: Là cách hoán dụ sử dụng những vật có sức chứa đựng lớn như thành phố, nông thôn để chỉ cho vật bị chứa đựng như người nông dân, người công nhân.
- Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật: Là phép hoán dụ sử dụng những dấu hiệu đặc trưng nhất của sự vật như tiếng chó sủa, tiếng chim hót,… để nói đến chủ nhân của những âm thanh đó.
Phân biệt ẩn dụ và hoán dụ dễ dàng nhất
Ẩn dụ và hoán dụ là các phép tu từ quan trọng hay được sử dụng trong văn học. Tuy nhiên rất nhiều người hay nhầm lẫn giữa hai phép tu từ này. Vậy nên chúng tôi sẽ so sánh ẩn dụ và hoán dụ có điểm giống và khác nhau gì để các bạn có thể dễ dàng phân biệt được.
Điểm giống nhau
- Đều là biện pháp tu từ để gọi một sự vật hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác.
- Việc sử dụng ẩn dụ và hoán dụ trong văn, thơ,… đều nhằm mục đích giúp giúp tăng sức biểu cảm, diễn đạt cho người đọc.
- Đều sử dụng đến sự liên tưởng.
Điểm khác nhau
Sự khác nhau giữa ẩn dụ và hoán dụ được thể hiện như sau:
- Ẩn dụ: Dựa vào quan hệ tương đồng, cụ thể về sự tương đồng là: hình thức, cách để thực hiện, phẩm chất hoặc cảm giác.
- Hoán dụ: Dựa vào quan hệ tương đương, cụ thể là: bộ phận và cái toàn thể, dấu hiệu của sự vật và sự vật, vật chứa đựng và vật bị chứa đựng, cái cụ thể và cái trừu tượng.
||Xem thêm: Trái nghĩa với đoàn kết là gì? Đặt câu ví dụ minh họa
Bên trên là những thông tin chúng tôi chia sẻ cho các bạn về ẩn dụ và hoán dụ là gì? Cách phân biệt ẩn dụ và hoán dụ. Hy vọng bài viết giúp các bạn nhận biết được 2 phép tu từ này trong bài văn được chính xác nhất.
Nguồn: Giamayruaxe.net